Συγγενές εξάρθρημα ισχίου – ΣΕΙ
Συγγενές εξάρθρημα ισχίου – ΣΕΙ, ή αναπτυξιακή δυσπλασία ισχίου
Το ΣΕΙ είναι πάθηση που αφορά τα νεογνά από την πρώτη στιγμή της γέννησης τους.
Μπορεί να είναι απλή χαλαρότητα (δυσπλασία) του ισχίου, ή σοβαρή παραμόρφωση της άρθρωσης, στην οποία η κεφαλή του μηριαίου δεν έχει καμία επαφή με την κοτύλη και βρίσκεται εξαρθρωμένη.
Η συχνότητα της αναπτυξιακής δυσπλασίας του ισχίου είναι πολύ μεγάλη σε ορισμένες περιοχές της γής, ενώ σε άλλες είναι σπάνια ή δεν υπάρχει. Ακόμα και στην ίδια χώρα μπορεί να υπάρχουν διαφορές στην συχνότητα του, όπως π.χ. στην Ελλάδα είναι συχνό στην Κρήτη, στη Ήπειρο, στην Καλαμάτα και στην Δυτική Ελλάδα, ενώ είναι σπάνιο στην περιοχή της Κοζάνης – Πτολεμαΐδας. Είναι συχνό στη Βόρεια Ιταλία, ενώ είναι σπάνιο στην Νότια.
Η συχνότητα του συγγενούς εξαρθρήματος ισχίου υπολογίζεται στην Ελλάδα σε 1,5/1000 νεογνά, ενώ νεογνά που παρουσιάζουν αστάθεια στο ισχίο υπολογίζονται σε 1/100.
Είναι πιο συχνό στα κορίτσια παρά στα αγόρια σε συχνότητα 7/1, συχνότερα εμφανίζεται στο αριστερό ισχίο (περίπου 60%), πιο σπάνια αφορά το δεξί ισχίο (25%) ή και τα δύο ισχία (15%).
Η αιτιολογία είναι πολυπαραγοντική και συχνότεροι παράγοντες είναι:
- Κληρονομικότητα
- Ισχιακή προβολή κατά τη γέννηση
- Ολιγοϋδράμνιο (Ελαττωμένη ποσότητα αμνιακού υγρού)
- Η ρηλαξίνη, μία ορμόνη που εκκρίνεται λίγο πριν τον τοκετό, και προκαλεί χαλάρωση των αρθρώσεων, για να υποβοηθήσει τον τοκετό. Εάν η ορμόνη αυτή περάσει μέσα από τον πλακούντα στο έμβρυο, τότε η τάση προς χαλάρωση των αρθρώσεων αυξάνεται.
- Η δίδυμη κύηση.
- Παράγοντες μετά την γέννηση , όπως π.χ οι παραδοσιακές συνήθειες στον τρόπο περίδεσης (φάσκιωμα) των νεογέννητων, παίζουν ρόλο στην αύξηση ή μείωση του ποσοστού Σ.Ε.Ι.
Η πρώιμη διάγνωση μιας παθολογικής κατάστασης έχει πολύ μεγάλη σημασία, τόσο για το είδος της θεραπείας που θα επιλεγεί (συντηρητική ή χειρουργική), όσο και για την έκβαση της θεραπείας. Παραμελημένα περιστατικά συνήθως θα χρειαστούν χειρουργική θεραπεία, ενώ, αν η διάγνωση τεθεί έγκαιρα, η πάθηση μπορεί να αντιμετωπισθεί συντηρητικά με νάρθηκες. Αν δεν αντιμετωπισθεί η πάθηση, μπορεί να οδηγήσει σε πρώιμη φθορά του χόνδρου της άρθρωσης (οστεοαρθρίτιδα) ή σε αναπηρία (μόνιμη χωλότητα).
Η πρώιμη διάγνωση γίνεται άμεσα μετά την γέννηση, στο μαιευτήριο από νεογνολόγους, μετά από κλινική εξέταση.
Ελέγχονται :
- η σταθερότητα της άρθρωσης (test Ortolani & Barlow)
- Οι δερματικές πτυχές των μηρών εάν είναι συμμετρικές.
- Ο περιορισμός ή μη της απαγωγής των ισχίων.
- Φαινομενική βράχυνση του μηριαίου.
Σε παραμελημένα περιστατικά τα συμπτώματα αλλάζουν και εμφανίζονται: Χωλότητα ή ανώμαλη βάδιση (σημείο Trendelenburg), σε περίπτωση μονόπλευρης εξάρθρωσης ή εμφάνιση χαρακτηριστικής λόρδωσης και χήνειο βάδισμα σε περίπτωση αμφοτερόπλευρης εξάρθρωσης.
Στην πρώιμη διάγνωση βοήθησε η εξέλιξη του υπέρηχου τα τελευταία 35 χρόνια.
Η εξέταση των ισχίων με τον υπέρηχο έχει υψηλή αξιοπιστία (στα κατάλληλα και έμπειρα χέρια), δεν επιβαρύνει με ακτινοβολία το νεογνό και μπορεί να γίνει από τις πρώτες ώρες μετά τον τοκετό.
Μετά τον 4ο -5ο μήνα μπορεί να γίνει και ακτινογραφία ισχίων.
Με τον υπέρηχο μπορούμε να εξετάσουμε την επικέντρωση της μηριαίας κεφαλής στην κοτύλη, την λοξότητα της κοτύλης και την σταθερότητα της άρθρωσης (με τον δυναμικό υπέρηχο).
Σε περίπτωση που θα διαπιστωθεί παθολογική κατάσταση και θα απαιτηθεί θεραπεία, μπορούμε με τακτικούς ελέγχους να ελέγχουμε αν επιτυγχάνεται ο στόχος της θεραπείας. Ο χρόνος της θεραπείας περιορίζεται έτσι στο ελάχιστο.
Η θεραπεία είναι διαφορετική ανάλογα με την ηλικία που γίνεται η διάγνωση του εξαρθρήματος.
Ηλικία μέχρι 6 μηνών:
Στην ηλικία αυτή η θεραπεία είναι απλή και δίνει ικανοποιητικά αποτελέσματα.
Αν πρόκειται για υπεξάρθημα ή εξάρθρημα που ανατάσσεται και συγκρατείται εύκολα, τότε χρησιμοποιούνται ιμάντες απαγωγής και κάμψης των ισχίων (ιμάντες Pavlik), με ποσοστό 85-95 % επιτυχίας.
Ο νάρθηκας απαγωγής τύπου Pavlik αποτελείται από ένα ειδικό σύστημα από λουριά και ειδικά υποδήματα με το οποίο διατηρεί τα ισχία σε δυναμική κάμψη και απαγωγή.
Επιτρέπει δηλαδή στα ισχία ενεργητικές κινήσεις κάμψης και απαγωγής με τις οποίες επιτυγχάνεται ανάταξη και διατήρηση της κεφαλής του μηριαίου μέσα στην κοτύλη χωρίς εξωτερική βία. Με τον τρόπο αυτό υποβοηθείται η φυσιολογική ανάπτυξη κεφαλής μηριαίου και κοτύλης. Οι ιμάντες Pavlik είναι εύκολοι στην εφαρμογή, πρέπει να εφαρμόζονται στην αρχή συνεχόμενα, όλο το 24-ωρο, για διάστημα 6 εβδομάδων, και μετά για 12 ώρες την ημέρα για ακόμα 6 εβδομάδες.
Μέχρι την βάδιση του μωρού θα εφαρμόζεται νάρθηκας απαγωγής μόνο την νύχτα.
Ηλικία 6 μηνών μέχρι 3 ετών:
Εάν η διάγνωση γίνει μετά την ηλικία των 6 μηνών οι νάρθηκες απαγωγής δεν αποδίδουν.
Η θεραπεία στην ομάδα αυτή είναι συντηρητική και χειρουργική. Ο σκοπός είναι ο ίδιος, δηλαδή η ανάταξη και συγκράτηση της κεφαλής του μηριαίου μέσα στην κοτύλη μέχρις ότου σταθεροποιηθεί.
Αναλόγως με την βαρύτητα του περιστατικού θα γίνει αρθρογραφία, έλξη, κλειστή ή ανοιχτή ανάταξη, οστεοτομία μηριαίου ή και κοτύλης και ειδικός γύψος (SPICA).
Η συχνότητα των επισκέψεων στο γιατρό, εξαρτάται από την βαρύτητα της πάθησης, η παρακολούθηση θα γίνεται μέχρι το τέλος της ανάπτυξης του παιδιού (οστική ενηλικίωση). Η παρακολούθηση περιλαμβάνει την κλινική εξέταση και ακτινογραφίες λεκάνης- ισχίων.
Η ορθοπαιδική εξέταση σε συνδυασμό με τον υπέρηχο του νεογνού – βρέφους, εξασφαλίζει την έγκαιρη διάγνωση τυχόν παθολογικών καταστάσεων, κάνοντας τη χειρουργική θεραπεία λιγότερο απαραίτητη.