Σκολίωση
Σκολίωση
Η σκολίωση είναι πάθηση της σπονδυλικής στήλης (Σ.Σ), η οποία μπορεί να αναγνωριστεί σε όλες τις ηλικίες, όμως η έναρξη του προβλήματος εντοπίζεται στην παιδική ηλικία. Τα προβλήματα της Σ.Σ στα παιδιά μπορεί να προκαλέσουν παραμόρφωση και θα πρέπει να λαμβάνονται σοβαρά υπ’ όψην καθώς η παρουσία παραμόρφωσης στο παιδί μπορεί με την ανάπτυξη να εξελιχθεί, δημιουργώντας σοβαρά προβλήματα κατα την ενήλικη ζωή.
Ως σκολίωση ορίζεται η παραμόρφωση της Σ.Σ σε μετωπιαίο επίπεδο > 10ο απόκλιση από το φυσιολογικό (μέση γραμμή).
Κυρτώματα > 10ο είναι παθολογικά και στο αναπτυσσόμενο παιδί είναι δυνατό να εξελιχθούν δημιουργώντας σημαντικό πρόβλημα.
Η δομή της Σ.Σ αξιολογείται αρχικά στην προσχολική ηλικία είτε στα πλαίσια προληπτικής εξέτασης είτε για τη διερεύνηση πόνου και παραμόρφωσης. Ο έλεγχος της σκολίωσης περιλαμβάνει την κλινική εξέταση, ακτινογραφίες όπου κρίνονται απαραίτητες και τη χρήση ειδικών μετρητικών οργάνων (σκολιόμετρο ή σύγχρονες συσκευές μετρήσεων ακριβείας Laser). Ο ακτινολογικός έλεγχος περιλαμβάνει απεικόνιση ολόκληρης της Σ.Σ για την αξιολόγηση των κυρτωμάτων (αυχενικό-θωρακικό-οσφυϊκό).
Λαμβάνονται υπ’ όψην από τον εξεταστή το ιστορικό του παιδιού και της οικογένειας, η στάση του κορμού και των άκρων (άνω άκρα-λεκάνη-κάτω άκρα) τόσο σε προσθιοπίσθια όσο και σε πλάγια θέση αλλά και πιθανές συνυπάρχουσες παθολογίες (διαταραχές πρόσληψης τροφής, νευρολογικά προβλήματα, κ.α).
Τα αίτια της σκολίωσης είναι πολλά όμως στην πλειονότητα των περιπωσεων δεν ανευρίσκεται κάτι συγκεκριμένο οπότε χαρακτηρίζεται ως ιδιοπαθής. Στα κορίτσια, τα ιδιοπαθή εξελισσόμενα κυρτώματα είναι συνηθέστερα και αντιμετώπιση απαιτείται για το 10% περίπου όλων των παιδιών με σκολίωση.
Η σκολίωση είναι αινιγματική πάθηση. Είναι γνωστή εδώ και αιώνες, αλλά σήμερα ξέρουμε με απόλυτη βεβαιότητα και επιστημονική τεκμηρίωση ότι:
- Προσβάλλει και παραμορφώνει αποκλειστικά μόνο την ανθρώπινη σπονδυλική στήλη.
- Προσβάλλει πολύ περισσότερο τα κορίτσια από τα αγόρια.
- Προσβάλλει και στρεβλώνει μία υγιέστατη σπονδυλική στήλη μόνο όσο αυτή αναπτύσσεται.
- Δημιουργεί συγκεκριμένες παραμορφώσεις (κυρτώματα), τα οποία εντοπίζονται στην θωρακική μοίρα προς τα δεξιά και στην οσφυϊκή μοίρα προς τ’ αριστερά. Στην θωρακο-οσφυϊκή μοίρα, η οποία παρεμβάλλεται ανάμεσα στον θώρακα και την οσφύ, τα σκολιωτικά κυρτώματα μοιράζονται ισόποσα.
Στην Ιδιοπαθή Εφηβική Σκολίωση, είναι απόλυτα προκαθορισμένα:
- Το είδος κάθε κυρτώματος που θα δημιουργηθεί,
- Η εντόπιση των κυρτωμάτων που θα σχηματισθούν και
- Το τελικό μέγεθος που θα έχουν τα κυρτώματα που θα διαμορφωθούν.
Πρόσφατα τεκμηριώθηκε και η ταύτιση της σκολίωσης με το γενετικό υλικό (DNA) και κατασκευάστηκε ειδικό test για την ακριβή εκτίμηση της μελλοντικής πορείας μιας σκολιωτικής καμπύλης.
Οι μοναδικές θεραπείες που αποδεδειγμένα μπορούν και επιρρεάζουν θετικά τα κυρτώματα της σπονδυλικής στήλης με σκολίωση είναι αποκλειστικά:
- Σωστά κατασκευασμένοι κηδεμόνες και
- Χειρουργικές επεμβάσεις. Χαρακτηριστικό και των δυο ειδών θεραπείας, η εφαρμογή μεγάλων και συνεχών δυνάμεων για μεγάλα χρονικά διαστήματα πάνω στα οστά και όχι στα μαλακά ανατομικά στοιχεία.
Θεραπεία με κηδεμόνες
Εφαρμόζεται σε σχετικά μέτριες σκολιώσεις, μικρότερες από 40ο μοίρες. Θεωρητικά, οι πιέσεις από τον κηδεμόνα πρέπει να ασκούνται 24 ώρες το 24ωρο γιατί η σκολίωση δρα και παραμορφώνει τη σπονδυλική στήλη μόνιμα.. Πρακτικά ο κηδεμόνας φοριέται λιγότερες ώρες, επειδή ο νέος άνθρωπος απλά δεν αντέχει την αδιάκοπη θεραπεία και πρέπει και να παίξει, να πλυθεί, να ξεκουραστεί. Δεν υπάρχουν «άνετοι» κηδεμόνες ούτε υπάρχει «εύκολη» θεραπεία με κηδεμόνες. Είναι μια αναγκαστική και αποτελεσματική θεραπεία η οποία υποχρεωτικά έχει μεγάλη καθημερινή διάρκεια, αλλά σχετικά καλά αποτελέσματα. Στόχος του κηδεμόνα είναι να κρατήσει τη σκολίωση στα επίπεδα που ήταν όταν άρχισε η θεραπεία. Οι κορμικοί κηδεμόνες κατασκευάζονται απο θερμοπλαστικά υλικά, κατόπιν λήψεως εκμαγείου και διαμόρφωσης του,ανάλογα με την εκάστοτε περίπτωση. Υπάρχουν πολλοί τύποι κηδεμόνων (boston-ddb-cheneau-milwaukee), κ.α.
Η διαδικασία κατασκευής ενός κηδεμόνα, ξεκινάει από το σχεδιασμό του, βάσει της συνταγογράφησης, των ακτινογραφιών και των αναγκών του ασθενούς. Η λήψη των μέτρων πραγματοποιείται με αποτύπωση αρνητικού ομοιώματος απο γυψοταινίες. Υπάρχουν και πιο σύγχρονες μέθοδοι αποτύπωσης με φωτογραφικά ολογράμματα.
Κατά τη διάρκεια της λήψης του ομοιώματος, δίδεται ιδιαίτερη μέριμνα στην καλή αποτύπωση της λεκάνης και των λαγονίων ακρολοφιών, όπως και στην ευθείαση της Σ.Σ. Το αρνητικό ομοίωμα αντιγράφεται σε αντίστοιχο θετικό, διαμορφώνεται, διορθώνεται, δημιουργούνται πιέσεις αλλά και σημεία αποφόρτισης πιέσεων.
Πάνω στο θετικό ομοίωμα, διαμορφώνεται θερμοπλαστικό υλικό με ειδική εσωτερική επένδυση.
Ο κηδεμόνας με τη θερμοπλαστική ύλη, κόβεται στο επιθυμητό σχήμα ώστε να διατηρούνται τα σημεία πίεσης, αλλά και να είναι δυνατή η καθημερινή φυσική δραστηριότητα του ασθενή. Ο κηδεμόνας επενδύεται με αντιστηρίγματα από ράβδους αλουμινίου, όπως και σημεία όπου χρειάζεται ενίσχυση του θερμοπλαστικού για να διατηρήσει σχήμα και μορφή. Στις επιφάνειες όπου απαιτούνται πιέσεις τοποθετούνται εσωτερικά πίεστρα και στην αντίθετη πλευρά μεταλλικά αντιστηρίγματα αλουμινίου. Για την συγκράτηση, υπάρχουν ιμάντες Velcro.
Η χειρουργική θεραπεία
Η χειρουργική θεραπεία εφαρμόζεται σε σκολιώσεις μεγαλύτερες από τις 40ο μοίρες. Σ’ αυτές τις παραμορφώσεις οι δυνάμεις που αναπτύσσονται είναι μεγάλες και οι κηδεμόνες δεν μπορούν να τις ανταγωνισθούν. Με το χειρουργείο επιτυγχάνονται σε πολύ μικρό χρόνο, πολύ μεγάλες διορθώσεις οι οποίες μονιμοποιούνται εσωτερικά με σπονδυλοδεσία της σπονδυλικής στήλης με εξελιγμένα μεταλλικά εμφυτεύματα. Πλεονέκτημα της χειρουργικής θεραπείας είναι η γρήγορη αποκατάσταση και σχετικό μειονέκτημα η απώλεια της κίνησης με την αναγκαστική σπονδυλοδεσία ενός σχετικά μεγάλου τμήματος της σπονδυλικής στήλης.
Η νέα μέθοδος ApiFix.
Η νεότερη μέθοδος για την αντιμετώπιση της σκολίωσης. Τοποθετείται εμφύτευμα σαν εσωτερικός κηδεμόνας. Επεμβατική θεραπεία από τη στιγμή που η τοποθέτηση γίνεται με μικρή χειρουργική επέμβαση.
Πρόκειται για μεταλλικό διατεινόμενο εμφύτευμα το οποίο τοποθετείται με μικρο-επεμβατική τεχνική σε έφηβους ασθενείς με σκολίωση και καμπύλες από 40ο μέχρι 65ο μοίρες οι οποίοι είτε: α) υποβάλλονται σε θεραπεία με κηδεμόνα είτε β) έχουν προγραμματισθεί για εγχείρηση με σπονδυλοδεσία. Η επέμβαση διαρκεί λιγότερο περίπου 1 ώρα, η τομή είναι μικρή, περί τα 10 εκ., και η νοσηλεία 2 ημερών.
Μετά τον πρώτο μήνα αρχίζουν απλές ασκήσεις με τις οποίες διατείνεται αυτόματα το εμφύτευμα και διορθώνεται η σκολίωση. Η παρακολούθηση και ο έλεγχος του εμφυτεύματος και των διορθώσεων γίνεται με απλές ακτινογραφίες. Στόχος της θεραπείας δεν είναι ο απότομος ευθειασμός της σπονδυλικής στήλης με σκολίωση, αλλά η προοδευτική μείωση του κυρτώματος που έχει ήδη δημιουργηθεί. Με το μικρό αυτό εμφύτευμα καταργείται η βασανιστική θεραπεία με κηδεμόνα και οι μεγάλες επεμβάσεις σπονδυλοδεσίας. Απαλλάσει τους έφηβους ασθενείς από την βάσανο του κηδεμόνα ή από την χειρουργική επέμβαση σπονδυλοδεσίας. Διατηρεί την ευλυγησία και την κίνηση της σπονδυλικής στήλης, τοποθετείται εύκολα και γρήγορα, δεν περιορίζει τους ασθενείς μετεγχειρητικά και δε χρειάζεται πρόσθετες συμπληρωματικές θεραπείες. Μπορεί να γίνει οποτεδήποτε χωρίς να χρειαστεί ο μικρός μαθητής ή μαθήτρια να απουσιάσει απ’ το σχολείο.