Η κλινική εξέταση είναι τέχνη.
Για αρκετά χρόνια η κλινική εξέταση είχε παραγκωνιστεί. Πολλοί λόγοι συνετέλεσαν σε αυτό. Η ευρεία χρήση πολλών (αξιόπιστων) παρακλινικών εξετάσεων. Η υπερεξειδίκευση των γιατρών, που έβλεπαν το νόσημα και όχι Ιπποκρατικά “το όλον”. Γιατρός μόνο για τον ώμο, μόνο για το γόνατο κ.ο.κ. Χάθηκε η επαφή με τον ασθενή και φτάσαμε στο σημείο να θεραπεύουμε εξετάσεις και όχι ανθρώπους.
Ευτυχώς τα τελευταία χρόνια υπάρχει δυναμική επανάκαμψη και λεπτομερής λήψη ιστορικού.
Έτσι:
- εξασφαλίζουμε την εμπιστοσύνη των ασθενών μας,
- παρατηρούμε την είσοδό τους στο εξεταστήριο,
- αποφεύγουμε την παράλειψη καίριων κλινικών σημείων,
- “ψηλαφούμε” την ψυχολογία του ανθρώπου.
- προσέχουμε τα σωματοκινητικά χαρακτηριστικά,
- ορατά παθολογικά ευρήματα,
- τύπο βάδισης και συνοδά περιπατητικά βοηθήματα,
- πιθανές παραμορφώσεις.
Το σύστημα: επισκόπηση, ψηλάφηση, κίνηση, που υποστηρίζεται από τον Apley είναι αυτό που προτιμά ο γράφων, αλλά και η πλειονότητα των ορθοπαιδικών.
Το μέρος που εξετάζεται θα πρέπει να είναι εκτεθειμένο. Κλινική εξέταση με ρούχα και παλτό ΔΕΝ γίνεται. Ο ορθοπαιδικός που σέβεται και τιμά τον ασθενή και την επιστήμη που υπηρετεί, αποκαλύπτει τη εξεταζόμενη περιοχή. Η ευκολία / δυσκολία με την οποία ο ασθενής αφαιρεί τα ρούχα του και η εμφάνιση πόνου κατά τη διαδικασία αυτή βοηθούν στην κλινική εκτίμηση.
Η εξέταση των παιδιών απαιτεί εμπειρία, προσέγγιση, επιδεξιότητα κι ευελιξία. Η διεξαγωγή της με τη μορφή παιχνιδιού μπορεί να αποδειχθεί ωφέλιμη. Οποιαδήποτε δοκιμασία ευαισθησίας θα πρέπει να διενεργείται στο τέλος.
Η επισκόπηση αποτελεί το αρχικό τμήμα κάθε εξέτασης, πριν την ψηλάφηση και τον έλεγχο της κινητικότητας. Είναι σημαντικό το άκρο που εξετάζεται να επισκοπείται από πολλαπλές οπτικές γωνίες. Για παράδειγμα, η επισκόπηση του ώμου θα πρέπει να γίνεται από μπροστά, πίσω και πλάγια, ενώ θα πρέπει να ελέγχεται και η μασχαλιαία περιοχή. Η ύπαρξη ουλής, δυσχρωμίας του δέρματος, οιδήματος, μώλωπα, μυϊκής ατροφίας ή αλλοίωσης θα πρέπει να σημειώνεται. Τέλος, στην επισκόπηση θα πρέπει πάντα να αναφέρεται, εφόσον χρησιμοποιούνται, βοηθήματα βάδισης ή στάσης.
Κατά την ψηλάφηση, ο εξεταστής θα πρέπει να παρατηρεί τον ασθενή και όχι μόνο την εξεταζόμενη περιοχή. Οι εκφράσεις του ασθενούς είναι διαγνωστικές!.
Στην υπό εξέταση άρθρωση αξιολογείται το εύρος της ενεργητικής και της παθητικής κίνησης. Σημαντικό είναι να αναπαρίσταται από τον ίδιο τον ορθοπαιδικό η κίνηση αυτή. Το εύρος κίνησης της συμπωματικής φυσιολογικής άρθρωσης θα πρέπει να συγκρίνεται με αυτό της ασυμπτωματικής και να καταγράφεται σε μοίρες με το γωνιόμετρο. Ο υπολογισμός του εύρους της ενεργητικής κίνησης δεν είναι δυνατός σε μικρά παιδιά, σε ασθενείς με εγκεφαλική παράλυση ή σε νευρολογικές διαταραχές.
Στην κλινική εξέταση θα πρέπει να ελέγχεται η παρουσία γενικευμένης χαλάρωσης των αρθρώσεων (Joint Hypermobility Syndrome) με βάση την κλίμακα Beighton.
Η μυϊκή ισχύς αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της ορθοπαιδικής εκτίμησης και είναι καλύτερα να πραγματοποιείται με ένα συστηματικό τρόπο από το κέντρο προς την περιφέρεια και να αξιολογείται σύμφωνα με την κλίμακα MRC.
0 Καμία μυϊκή σύσπαση
1 Ορατή ή ψηλαφητή μυϊκή σύσπαση αλλά όχι ενεργητική κίνηση
2 Ενεργητική κίνηση που καταργείται από τη δράση της βαρύτητας
3 Ενεργητική κίνηση ενάντια στη δράση της βαρύτητας
4 Ενεργητική κίνηση ενάντια στη δράση της βαρύτητας και μερικής μηχανικής αντίστασης
5 Φυσιολογική μυϊκή ισχύς