Ιπποκράτης
Ιπποκράτης
Ο Ιπποκράτης (Κως 460 π.Χ. – Λάρισα 377 π.Χ.) ήταν αρχαίος Έλληνας ιατρός.
Θεωρείται μία από τις πλέον εξέχουσες προσωπικότητες στην ιστορία της ιατρικής. Αναφέρεται ως ο πατέρας της σύγχρονης ιατρικής σε αναγνώριση της συνεισφοράς του στο πεδίο της ιατρικής επιστήμης ως ιδρυτής της Ιπποκρατικής Ιατρικής Σχολής.
Ο Ιπποκράτης είναι ο θεμελιωτής της ορθολογικής ιατρικής που κατόρθωσε να την απαλλάξει από τα μεταφυσικά στοιχεία, τις προλήψεις, τις προκαταλήψεις, τις δαιμονολογίες και τις δεισιδαιμονίες της εποχής. Πέτυχε το αρμονικό συνταίριασμα της ανθρωποκεντρικής επιστήμης με την ιατρική τέχνη και τον φιλοσοφικό στοχασμό, ταυτίζοντας την επαγγελματική της άσκηση με τις ηθικοδεοντολογικές αρχές και τις ουμανιστικές αξίες. Το πρωτοποριακό και σε σημαντικό βαθμό προβλεπτικό του έργο επηρέασε τις περισσότερες σύγχρονες ιατροβιολογικές ειδικότητες του δυτικού κόσμου που επάξια τον ονόμασε θεμελιωτή και στυλοβάτη της Ιατρικής Επιστήμης. Ειδικότερα, πιστώνεται με την προώθηση σε μεγάλο βαθμό της συστηματικής μελέτης και της κλινικής ιατρικής, συνοψίζοντας την ιατρική γνώση και συνταγογραφώντας πρακτικές συμβουλές για ιατρούς μέσω της Ιπποκρατικής Συλλογής (Corpus Hippocraticum) και άλλων έργων.
Έργα
Κατά τη διάρκεια των ταξιδιών του, ο Ιπποκράτης θεράπευε και δίδασκε, έγραφε τις παρατηρήσεις του, τις θεωρίες του, τις ανακαλύψεις και τα ιδανικά του. Μετά το θάνατό του, το έργο του συγκεντρώθηκε και αποτέλεσε αυτό που είναι γνωστό ως «Ιπποκρατική Συλλογή».
Τα έργα που αποτελούν την Ιπποκρατική Συλλογή είναι 59 στον αριθμό και γράφτηκαν στην ιωνική διάλεκτο. Η Ιπποκρατική Συλλογή περιέχει εγχειρίδια, διαλέξεις, έρευνες, σημειώσεις και φιλοσοφικά δοκίμια για διάφορα θέματα στον τομέα της ιατρικής, χωρίς συγκεκριμένη σειρά. Τα έργα αυτά γράφτηκαν για διαφορετικά ακροατήρια, για ειδικούς και μη ειδικούς, και μερικές φορές παρουσιάζονται σημαντικές αντιφάσεις μεταξύ των έργων. Μερικά δε από τα άρθρα έχουν γραφτεί από άλλους γιατρούς που γνώριζαν πως καθετί που είχε την υπογραφή του Ιπποκράτη θα τύχαινε ευρείας αποδοχής.
Περι άρθρων (άρθρωση)
Περί αγμών (Μοχλικός) (κάταγμα =σπάσιμο)
Περί οστέων φύσεως
- Όρκος
- Νόμος
- Περί Αρχαίας Ιατρικής
- Περί Ιατρού,
- Περί Τέχνης
- Περί Ευσχημοσύνης
- Παραγγελίαι και Αφορισμοί
- Περί Ανατομής
- Περί Καρδίας
- Περί Σαρκών
- Περί Αδένων
- Περί Οστέων Φύσεως
- Περί Γονής
- Περί Φύσεως Παιδίου
- Διαιτητικά
- Περί Τροφής
- Περί Διαίτης
- Περί Διαίτης Υγιεινής
- Περί Αέρων, Υδάτων, Τόπων
- Περί Χυμών
- Περί Κρίσεων
- Περί Κρισίμων
- Περί Εβδομάδων
- Περί Φυσών
- Προγνωστικόν
- Προρρητικόν και Κωακαί Προγνώσεις
- Περί Επιδημιών
- Περί Παθών
- Περί Νόσων
- Περί των Εντός Παθών
- Περί της Ιερής Νόσου
- Περί Τύπων των κατ’ άνθρωπον
- Περί Διαίτης Οξέων Νοσημάτων
- Περί Υγρών Χρήσιος
- Κατ’ Ιατρείον
- Περί Ελκών
- Περί Αιμορροϊδων
- Περί Συρίγγων
- Περί των εν τη Κεφαλή Τραυμάτων
- Περί Αγμών
- Περί Άρθρων. Μολχικός
- Περί Παρθενίων
- Περί Γυναικείας Φύσεως
- Περί Γυναικείων Α’, Β’
- Περί Αφόρων
- Περί Επικυήσεως
- Περί Επταμήνου και Οκταμήνου
- Περί Εγκατατομής Εμβρύου
- Περί Όψεως
- Περί Οδοντοφυίης
Εκτός από τα παραπάνω έργα, περιλαμβάνονται και 24 Επιστολές και το ‘‘Περί Μανίας Λόγος’’, στο οποίο περιγράφεται η πρόσκληση του Ιπποκράτη από τους Αβδηρίτες για την υποτιθέμενη θεραπεία του Δημόκριτου. Όμως, οι πολλές διασκευές των έργων του και η προσθήκη ψευδεπίγραφων από αρχαιοτάτων χρόνων, οδήγησαν τους μεταγενέστερους μελετητές στην αδυναμία διάκρισης των νόθων έργων από τα γνήσια. Άλλωστε, η συλλογή στη σημερινή μορφή της έγινε στους Αλεξανδρινούς χρόνους, οπότε και άρχισε, με εντολή του Πτολεμαίου, η περισυλλογή των συγγραμμάτων του Ιπποκράτη. Έτσι, κρίθηκε αναγκαίο να περιληφθούν όλα τα συγγράμματα που έφεραν το όνομά του, ακόμη και αν υπήρχαν βάσιμες υποψίες πως ήταν ψευδεπίγραφα, αρκεί να ανήκαν στους προαριστοτελικούς χρόνους.
Βέβαια, το ζήτημα της γνησιότητας απασχόλησε για πολύ τους ερευνητές, με αποτέλεσμα να καταγραφούν πολλές και παράδοξες απόψεις. Ο Ερωτιανός, για παράδειγμα, παραδέχεται μόνον 31 συγγράμματα, ενώ ο Γαληνός μειώνει τον αριθμό τους περίπου σε 13. Από τους νεότερους ο Γάλλος ιστορικός της ιατρικής Εμίλ Λιτρέ, στηριζόμενος στην ιωνική διάλεκτο γεμάτη με τους «δωρισμούς» του Ιπποκράτη, εξαιτίας της δωρικής καταγωγής του, παραδέχεται ως γνήσια, εκτός του Όρκου και του Νόμου, άλλα έντεκα έργα. Ο Ντιλς παραδέχεται μόνον τρία κ.ο.κ. Σημαντικότερη από τις εκδόσεις του έργου του παραμένει η δεκάτομη έκδοση του Εμίλ Λιτρέ (1829-1861), στο Παρίσι, με ελληνικό κείμενο και γαλλική μετάφραση. Η νεότερη έκδοση των έργων ανήκει στον Κουλβάιν (Λειψία 1894 και 1902), αλλά παρέμεινε ανολοκλήρωτη. Από τους Έλληνες άριστη κριτική στα έργα του έκανε ο Αδαμάντιος Κοραής στα Περί Αερίων Υδάτων και Τόπων και Περί Διαίτης Οξέων και Αρχαίας Ιατρικής.