Επιφυσιoλίσθηση της μηριαίας κεφαλής
Επιφυσιoλίσθηση της μηριαίας κεφαλής
H επιφυσιολίσθηση (SCFE) είναι το συχνότερο νόσημα του ισχίου της προεφηβικής και εφηβικής ηλικίας. Η οστέϊνη κεφαλή χωρίζεται από το υπόλοιπο μηριαίο οστούν με συζευκτικό χόνδρο (από τον οποίο αναπτύσσεται το κόκκαλο), για κάποιο λόγο (μάλλον ορμονικό) «γλιστράει» (η κεφαλή) πάνω από τον χόνδρο και «ολισθαίνει» προς τα κάτω. Οφείλεται σε μηχανική εξασθένηση της άνω μηριαίας επίφυσης η οποία οδηγείται σε οπίσθια ολίσθηση, σε συνδυασμό με έκταση και έξω στροφή του αυχένα και της διάφυσης του μηριαίου. Aποτελεί συνήθως χρόνια μικροκαταγματική διαδικασία του συζευκτικού χόνδρου, η οποία συμβαίνει κάτω από συνθήκες φυσιολογικής φόρτισης του ισχίου στην διάρκεια της προεφηβικής και εφηβικής αιχμής της ανάπτυξης.
Παρατηρείται συχνότερα σε υπέρβαρα και κάπως πλαδαρά αγόρια πρώιμης έως μέσης εφηβικής ηλικίας ή σε ταχέως αναπτυσσόμενα παιδιά. Τα παιδιά με επιφυσιολίσθηση έχουν μεγαλύτερη μέσο δείκτη οστικής μάζας από τα άλλα. Ακόμα, αυξημένο κίνδυνο επιφυσιολίσθησης έχουν τα άτομα με αυξημένο βάθος κοτύλης ή σχετική οπίσθια κλίση του αυχένα του μηριαίου.
Εκδηλώνεται με πόνο στην πρόσθια επιφάνεια του μηρού και χωλότητα (αρχικά μετά από κόπωση) και αργότερα χωρίς κόπωση (όπως η υμενίτιδα). Συχνά η πάθηση αφορά και τα δύο ισχία.
Η ολίσθηση γενικά ταξινομείται ως ήπια εάν είναι μικρότερη του 1/3 της διαμέτρου της μηριαίας κεφαλής και σοβαρότερη, εάν είναι μεγαλύτερη. Αρχικά προσβάλλεται συνήθως το ένα ισχίο, αλλά συχνά, με την πάροδο του χρόνου, και το άλλο. Τελικά, το 30-45% των ασθενών με SCFE έχουν ενδείξεις αμφοτερόπλευρης προσβολής.
Η SCFE παρατηρείται συχνότερα στα αγόρια.
Η SCFE είναι συχνότερη στους Μαύρους και τους Πολυνήσιους.
Η SCFE προσβάλλει συνήθως αγόρια και κορίτσια μέσης ηλικίας 11 και 12.5 ετών αντίστοιχα. Είναι σπάνια πριν από το 9ο έτος της ηλικίας, αν και έχει αναφερθεί και σε παιδιά ηλικίας 8 ετών
Τα κλινικά συμπτώματα και ακτινολογικά ευρήματα της επιφυσιολίσθησης ποικίλλουν ανάλογα με τον τύπο της ολίσθησης, αλλά συνήθως περιλαμβάνουν πόνο στη βουβωνική χώρα, την έσω πλευρά του μηρού ή του γόνατος και περιορισμό της κινητικότητας του ισχίου, ιδιαίτερα της έσω στροφής.
Η πιθανότητα της επιφυσιολίσθησης πρέπει να μπαίνει στη σκέψη σε παιδιά ηλικίας 10-16 ετών που παραπονούνται για περίεργο πόνο στο γόνατο, ο οποίος μπορεί να αντανακλάται από το ισχίο. Περιστασιακά, τα συμπτώματα προηγούνται των ακτινολογικών ευρημάτων. Σε περιπτώσεις υποξείας ή χρόνιας ολίσθησης, τα συμπτώματα είναι περισσότερο αθόρυβα. Σε περιπτώσεις οξείας ολίσθησης μετά από μέτρια κάκωση, ο ασθενής παρουσιάζει εντονότερο πόνο και αδυνατεί να περπατήσει.
Η πλάγια απλή ακτινογραφία δείχνει οπίσθια και προς τα κάτω ολίσθηση της μηριαίας κεφαλής.
Εντοπίζει την ολίσθηση σε πρώιμα στάδια (προ-ολίσθηση), πριν αυτή γίνει ακτινολογικά ορατή.
Οξεία χονδρόλυση, στο 6% των περιπτώσεων. Σπινθηρογραφικά, η ελαττωμένη κατακράτηση του ραδιοϊσοτόπου από τον συζευκτικό χόνδρο του μείζονα τροχαντήρα στην προσβληθείσα πλευρά και αργότερα η πρόωρη σύγκλεισή του στις απλές ακτινογραφίες μπορεί να είναι πρώιμο σημείο οξείας χονδρόλυσης. Ασηπτη νέκρωση, στο 5% των περιπτώσεων.
Η ήπια επιφυσιολίσθηση μπορεί να θεραπευθεί συντηρητικά, αλλά πρέπει να παρακολουθείται με προσοχή γιατί μπορεί να επιδεινωθεί. Εάν επιδεινωθεί, σταθεροποιείται χειρουργικά.